Η γυναίκα του Κανδαύλη

Ο Κανδαύλης, βασιλιάς της Λυδίας, ήταν πολύ ερωτευμένος με τη γυναίκα του και υπέρμετρα υπερήφανος για την ομορφιά της.
Έλεγε σ’ όλους πως είχε την πιο όμορφη γυναίκα στον κόσμο.
Το αρρωστημένο του πάθος τον οδηγούσε στην επιμονή να αποδεχθούν όλοι αυτό που πίστευε ο ίδιος.
Ο Κανδαύλης είχε έναν πιστό ακόλουθο, τον Γύγη.
Κάποια μέρα τον ζάλιζε με την ομορφιά της γυναίκας του....

Του έλεγε ότι δεν μπορεί ούτε καν να φανταστεί πόσο όμορφη είναι.
Ο Γύγης δε σχολίαζε φυσικά, φοβούμενος αφενός μήπως δεχόμενος την απαράμιλλη ομορφιά της θεωρηθεί πως την ποθεί κι αυτός και αφετέρου μήπως αρνούμενος την ομορφιά της θεωρηθεί πως την προσβάλλει.
Ό,τι κι αν κάνει ο Γύγης, νιώθει πως θα θεωρηθεί ένοχος.
Ο Κανδαύλης, προκειμένου να αποδείξει τα λεγόμενά του, σκάρωσε ένα σχέδιο:
του είπε “για να δεις πόσο όμορφη είναι, θα έρθεις το βράδυ στο δωμάτιό μας και θα τη δεις γυμνή. Τότε θα καταλάβεις”
Ο Γύγης φυσικά του αρνήθηκε αρχικά και του είπε “μα δεν μπορώ, δε μου επιτρέπεται να δω την κυρά μου γυμνή! Δέχομαι πως η γυναίκα σου είναι η πιο όμορφη απ’ όλες. Μα μη μου λες να τη δω γυμνή! Αν δεις τογυμνό σώμα μιας γυναίκας, την έχεις δει γυμνή κι απ’ τη ντροπή της.”
Ο Κανδαύλης όμως επέμεινε στην απαίτησή του και το έδωσε διαβεβαιώσεις πως η πράξη του δε θα έχει καμία επίπτωση.
Κατέστρωσε και το σχέδιο μάλιστα.
Του είπε να κρυφτεί από νωρίς πίσω από την πόρτα και να παραφυλάει ως τη στιγμή που η γυναίκα του θα μπει και θα αποθέσει τα ρούχα της στο θρονί του δωματίου.
Τότε θα την έβλεπε γυμνή και θα καταλάβαινε κι αυτός το πάθος του αφέντη του για τη γυναίκα.
Αφού την έβλεπε, θα έπρεπε να βρει έναν τρόπο να ξεγλιστρήσει κρυφά απ’ το δωμάτιο.
Παρά τους φόβους του, ο Γύγης, υπηρέτης ων, αναγκάστηκε να ακολουθήσει το σχέδιο του αφέντη του.
Πράγματι, ο Κανδαύλης τον έκρυψε πίσω από την πόρτα και ο Γύγης αντίκρυσε τη θαυμαστή ομορφιά της γυναίκας.
Αφού αυτή ξάπλωσε, ο Γύγης έκανε να ξεγλιστρήσει.
Μα η γυναίκα τον αντιλήφθηκε, αλλά δεν είπε τίποτα.

Το άλλο πρωί η γυναίκα κάλεσε τον Γύγη και του είπε ότι τον είδε.
Του έθεσε λοιπόν το εξής εκβιαστικό δίλημμα:
“αφού με είδες γυμνή, δε σου επιτρέπεται πια να είσαι υπηρέτης μου.
Ή θα σκοτώσεις τον αφέντη σου, τον Κανδαύλη, και θα πάρεις κι εμένα για γυναίκα σου και το βασίλειο της Λυδίας ή θα σε σκοτώσω εγώ, γιατί είδες όσα δε σου επιτρέπεται να δεις.
Ή αυτός που μηχανεύτηκε το σχέδιο θα πεθάνει ή εσύ που έκανες πράξη άνομη.”
Ο Γύγης της απάντησε πως είναι πολύ πιστός στον αφέντη του και δεν μπορεί να του κάνει τέτοιο κακό.
Μα η ζωή είναι γλυκιά και, αφού έτσι κι αλλιώς άλλος ήταν υπέυθυνος γι’ αυτήν την ανομία, πείστηκε τελικά να προχωρήσει στο σχέδιο της βασίλισσας.
Αυτή μάλιστα μηχανεύτηκε το ίδιο σχέδιο με του άντρα της.
Έκρυψε τον Γύγη πίσω απ’ την πόρτα και μόλις ο Κανδαύλης ξάπλωσε, ο Γύγης όρμηξε κατά πάνω του και τον σκότωσε με μαχαίρι.
Έπειτα πήρε τη γυναίκα και το βασίλειο.
Το μαντείο των Δελφών αποδέχτηκε τη βασιλεία του Γύγη, κι έτσι αποτράπηκαν αναταραχές από το λαό στο βασίλειο και ξεκίνησε με τις θεϊκές ευλογίες μια νέα δυναστεία στη Λυδία.

***

Αυτή η ιστορία μας παραδίδεται από τον Ηρόδοτο.
Πολλά συμπεράσματα για τους ανθρώπους φαίνοντα μέσα απ’ αυτήν.

• Η αλαζονία της εξουσίας.

Ο βασιλιάς απαιτεί να αποδέχονται όλοι την άποψή του.
Είναι ικανός να μεταχειριστεί κάθε θεμιτό ή αθέμιτο μέσο για να την επιβάλει.
Είναι αμοραλιστής. Δεν τον ενδιαφέρουν οι ηθικοί νόμοι.
Υπερβαίνει τα εσκαμμένα και κάποτε τιμωρείται γι’ αυτό.
Δεν αντιλαμβάνεται το ευμετάβλητο της ανθρώπινης τύχης και πως ο τροχός της τύχης που γυρίζει αιώνια, κάποια μέρα θα γυρίσει και εναντίον του.
Αλαζόνας, υπερφίαλος, ανήθικος, νομίζει ότι μπορεί να κινεί τους πάντες.
Αν και υποταγμένος στην ύλη (σ.σ. στα λάφυρα της εξουσίας), νομίζει πως τελικά μπορεί να την υποτάξει αυτός.
Πώς μπορείς όμως να υποτάξεις αυτό στο οποίο είσαι εσύ υποταγμένος;

• Τα λάφυρα της εξουσίας.

Η γυναίκα στα αρχαία χρόνια (και ενίοτε και στα νεότερα) αποτελούσε το λάφυρο της εξουσίας.
Είναι η πραγματική εξουσία πίσω από τη διοικητική, που είναι ο βασιλιάς.
Όταν θεωρήσει πως αυτός (ο βασιλιάς) δεν ανταποκρίνεται πλέον στο ρόλο του, τον αντικαθιστά.
Αν η διοικητική εξουσία αντικαθίσταται, η υλική της υπόσταση είναι αναντικατάστατη.
Και εν τέλει αυτή αποφασίζει.
Ανεβοκατεβάζει στην εξουσία πρόσωπα κατά το δοκούν, με όποιο πρόσχημα θέλει.
Διότι η ύλη, το λάφυρο, αποφασίζει το διαχειριστή του και όχι ο διαχειριστής το λάφυρο.

• Η τυφλή υπακοή του υπηκόου και η λαγνεία της εξουσίας.

Ο Γύγης είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα υπηκόου που ακολουθεί πιστά τον αφέντη του και εκτελεί, έστω και απρόθυμα, κάθε απόφασή του.
Ακόμη κι όταν η απόφασή του μπορεί να αποβεί ιδιαιτέρως επιζήμια γι’ αυτόν.
Ακόμη κι όταν οι συνέπειες της υπακοής είναι καμιά φορά ακριβώς ίδιες με τις συνέπειες της ανυπακοής.
Ο έμπιστος ακόλουθος της διοίκησης είναι μικρόψυχος και, όταν έρθει η ώρα να τιμωρηθεί για την τυφλή του υπακοή, τότε την απαρνιέται και κοιτάζει το τομάρι του, ακολουθώντας τώρα τυφλά την πραγματική εξουσία, την ύλη.
Στο όνομα του προσωπικού οφέλους θυσιάζει εκείνον που προσκυνούσε μέχρι χθες, έτοιμος να προσκυνήσει άλλον τώρα.
Λειτουργεί ως μοναδιαίος όχλος και πάει κάθε φορά με τον εκάστοτε δυνατό.
Όταν μάλιστα μυριστεί την εξουσία, γυαλίζει το μάτι του και κάνει ό,τι περνά απ’ το χέρι του για να την αποκτήσει.

• Το σιωπηλό και αμέτοχο πλήθος των υπηκόων.

Παρακολουθούν παθητικά τα όσα συμβαίνουν στο κεφάλι τους.
Οι κάθε λογής εξουσίες αυθαιρετούν εις βάρος τους και αυτοί σιωπηλά παρακολουθούν το σήριαλ της ζωής τους να εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια τους.
Κι αυτοί αδρανείς παρακολουθούν τις πάσης φύσεως ανομίες που εκτυλίσσονται στο επίπεδο της εξουσίας και περιμένουν τις θεϊκές εντολές για να αντιδράσουν ή όχι.
Όταν όμως, ο καθοριστής της κοινής γνώμης, ο αυτόκλητος κριτής του δικαίου, το Μαντείο των Δελφών, αποφανθεί υπέρ μιας κατάστασης, εκεί παύει και η όποια αμφισβήτηση.
Επιβάλλεται η ελέω θεϊκής σοφίας υπακοή.
Πηγή