Συνήγορος του Πολίτη: Ρήξη στις σχέσεις κράτους – κοινωνίας. Αυτό αφορά και τον Δήμαρχο Μαραθώνα

Στην κορυφή των προβλημάτων, η κακοδιοίκηση και η συμπεριφορά κρατικών λειτουργών (και των δημάρχων) προς τους πολίτες.

Μεγέθυνση με ένα κλικ

Η πρωτοφανής κρίση που βιώνει η ελληνική κοινωνία σε συνδυασμό με «τα σοβαρά πλήγματα που έχει υποστεί η διοίκηση και τα στελέχη της, καθώς τελούν σε διαρκή αβεβαιότητα, την ώρα που καλούνται να ανταποκριθούν στις αυξημένες απαιτήσεις της κοινωνίας», έχουν ως αποτέλεσμα την κατάρρευση του κοινωνικού κράτους και κατ' επέκταση της κοινωνικής συνοχής. Αυτό αποτυπώνεται, για πρώτη φορά και με τόση ένταση, στην ετήσια έκθεση της Συνηγόρου του Πολίτη Καλλιόπης Σπανού, την οποία παρουσίασε σήμερα, αφού προηγουμένως την παρέδωσε στον πρόεδρο της Βουλής Φίλιππο Πετσάλνικο, όπως ορίζει ο σχετικός νόμος. Η κ. Σπανού με αφορμή «την πρωτοφανή κρίση, που εξαλείφει τις βεβαιότητες που μας συνόδευσαν για χρόνια, τουλάχιστον κατά τη μεταπολιτευτική περίοδο, και την έντονη αβεβαιότητα που νιώθουν οι πολίτες για το κατά πόσον το κράτος και η διοίκηση μπορούν να τους στηρίξουν», θεωρεί αναγκαίο ένα «νέο συμβόλαιο σχέσης κράτους- πολίτη», που να οριοθετεί τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις και των δύο πλευρών. Σύμφωνα με τη Συνήγορο του Πολίτη «η πρωτοφανής κρίση και οι δραματικές συνέπειές της, δεν πρέπει να λειτουργήσουν ως άλλοθι για οπισθοδρόμηση στο πεδίο του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας». Μιλώντας στο ΑΜΠΕ επισήμανε ότι σήμερα ο πολίτης, με τα συνεχή μέτρα και τις νομοθετικές ρυθμίσεις, νιώθει ότι «ζει σε ένα τοπίο κινούμενης άμμου», καθώς δεν βλέπει διέξοδο ούτε το τέλος των επώδυνων μέτρων. «Χρειάζεται επειγόντως να βρεθεί το νέο σημείο ισορροπίας, ώστε η διοίκηση να εκπληρώνει αποτελεσματικά τον ρόλο της προς όφελος της κοινωνίας και των πολιτών της», είπε η Καλλιόπη Σπανού, ενώ μέσα από την ετήσια έκθεση καταδεικνύει πως «η βίαιη προσαρμογή στην οποία οδηγείται η ελληνική οικονομία και η κοινωνία, έχει δραματικές επιπτώσεις στην καθημερινή ζωή των πολιτών και τη σχέση τους με τη διοίκηση». «Την ώρα που τα κοινωνικά δικαιώματα περιορίζονται και οι οικονομικές υποχρεώσεις γίνονται συχνά δυσβάστακτες, οι πολίτες αμφιβάλλουν για το κατά πόσον το κράτος και η πληττόμενη διοίκηση μπορούν να τους στηρίξουν», προσθέτει με νόημα η κ. Σπανού. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι περισσότερες αναφορές, σε ποσοστό 24,28%, έχουν γίνει για τα ασφαλιστικά ταμεία, ενώ ακολουθούν οι δήμοι και οι περιφέρειες, λόγω και της εφαρμογής του «Καλλικράτη», και τα υπουργεία. Η καθημερινότητα του πολίτη Για την επιβολή του έκτακτου ειδικού τέλους ακινήτων μέσω της ΔΕΗ, η ανεξάρτητη αρχή σημειώνει ότι δέχθηκε πολλές καταγγελίες και διαπίστωσε πολλά προβλήματα, τα οποία οφείλονται στην έλλειψη σχεδιασμού και της διαδικασίας υπολογισμού και είσπραξής του. Προέβη δε σε συγκεκριμένες προτάσεις, υπογραμμίζοντας ότι η διακοπή του ηλεκτρικού ρεύματος συνιστά στέρηση βασικών βιοτικών αγαθών και, σε κάθε περίπτωση, αποτελεί ένα υπέρμετρα επαχθές μέτρο, ιδίως για ορισμένες ομάδες πολιτών που χρήζουν ιδιαίτερης προστασίας. Επίσης, στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής διαπίστωσε ότι οι κρατικές παρεμβάσεις συρρικνώνονται ή αποκλείονται, λόγω έλλειψης πόρων και της πρωτοφανούς λιτότητας, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι ασθενής που μεταφέρθηκε με το ΕΚΑΒ σε δημόσιο νοσοκομείο της Αθήνας, παρέμεινε επί δεκαήμερο σε κοινό θάλαμο, όπου απεβίωσε, χωρίς να μεταφερθεί σε κλίνη ΜΕΘ του ίδιου νοσοκομείου. Σημαντικός ήταν και ο αριθμός αναφορών που καταδεικνύει διαχρονικά προβλήματα στις υπηρεσίες του υπουργείου Παιδείας, όπως η κακή ποιότητα του κανονιστικού πλαισίου που διέπει το εκπαιδευτικό σύστημα, αλλά και η συχνότητα -ίσως και η προχειρότητα- με την οποία μεταβάλλονται οι ουσιαστικές προϋποθέσεις και οι διαδικασίες αναγνώρισης τυπικών προσόντων, διορισμού και πρόσληψης των εκπαιδευτικών. Τα προβλήματα του σωφρονιστικού συστήματος εξακολούθησαν να υφίστανται αμείωτα και κατά το έτος 2011: υπερπληθυσμός, δυσμενείς συνθήκες διαβίωσης και ανεπαρκείς παροχές υγείας. Μάλιστα, σε συνθήκες σοβαρής οικονομικής κρίσης, ενισχύεται ο προβληματισμός για την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου υπό συνθήκες εγκλεισμού. Για το μεταναστευτικό ζήτημα, η αρχή εκτιμά ότι έχει μεγάλη επίπτωση στο στοιχείο της ασφάλειας και της κοινωνικής συνοχής, ενώ για τον «Καλλικράτη» αναφέρει ότι, μετά από διερεύνηση καταγγελιών πολιτών, εντόπισε σημαντικό αριθμό προβλημάτων στην οργάνωση και τη λειτουργία της διοίκησης, τα οποία σχετίζονται άμεσα και έμμεσα με τη νέα κατάσταση που δημιουργεί η μεταρρύθμιση αυτή. Πληγή που δεν λέει να κλείσει παραμένει η τακτική των εγκυκλίων έναντι των νόμων. Από τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας του ο Συνήγορος έχει καταγράψει ποικίλες μεθόδους με τις οποίες η διοίκηση παραλλάσσει ή εξουδετερώνει συστηματικά τις επιλογές του νομοθέτη. Το συνηθέστερο μέσο για τέτοιες πρακτικές αποτελεί η εγκύκλιος. Ενώ εμφανίζεται να διευκρινίζει ή να ερμηνεύει νομοθετικές διατάξεις, στην ουσία συχνά τις ανατρέπει αμέσως ή εμμέσως. Τέλος, σημειώνεται ότι η κρίση πλήττει περισσότερο την ισότητα των φύλων στα εργασιακά, με αυθαίρετες απολύσεις -υπάρχει ακόμη και παράδειγμα απόλυσης εγκύου, που ήταν «ενοικιαζόμενη» υπάλληλος-, ενώ παραμένουν τα προβλήματα αντιμετώπισης της βίας μεταξύ ανηλίκων, περιβαλλοντικών προβλημάτων, επιχειρηματικότητας κλπ. Στατιστικά στοιχεία Κατά τη διάρκεια του 2011 ο Συνήγορος δέχθηκε 10.706 νέες αναφορές. Μεταξύ αυτών, εκατοντάδες αναφορές προέρχονται από ομάδες πολιτών- είναι δηλαδή «συλλογικές αναφορές». Η γεωγραφική κατανομή των υποθέσεων δείχνει ότι ο μεγαλύτερος αριθμός αυτών (16 ανά 10.000 κατοίκους) προέρχεται από κατοίκους της περιφέρειας Αττικής. Αξιοσημείωτο, όμως, είναι ότι ιδιαίτερα υψηλός αριθμός (ανά 10.000 κατοίκους) προέρχεται από κατοίκους της νησιωτικής χώρας -11,5 και 10,3 αναφορές από την περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου και Ιόνιων Νησιών, αντίστοιχα. Το 2011 ο Συνήγορος, πέραν του χειρισμού αναφορών, εξυπηρέτησε περισσότερους από 8.500 πολίτες, που επισκέφτηκαν το γραφείο υποδοχής κοινού στην Αθήνα αναζητώντας βοήθεια, ενώ από το τηλεφωνικό κέντρο εξυπηρέτησε πάνω από 33.000 άτομα που χρειάστηκαν συμβουλές. Από την εξέταση και τη διερεύνηση του συνόλου των αναφορών προέκυψε ότι ο Συνήγορος είχε αρμοδιότητα για 5806 υποθέσεις από τις οποίες: * Το 61,6% ήταν βάσιμες, δηλαδή η καταγγελία του πολίτη ήταν δικαιολογημένη και υφίστατο όντως κακοδιοίκηση. Εν προκειμένω εμφανίζεται μια αύξηση κατά περίπου 8,5 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2010. * Το 29,9% ήταν αβάσιμες, δηλαδή η διοίκηση είχε τηρήσει τη νομιμότητα. * Για το 8,5% διακόπηκε, για διαφόρους λόγους, η έρευνα. Από το σύνολο των νομοθετικών προτάσεων που έχει υποβάλει ο Συνήγορος του Πολίτη από την έναρξη της λειτουργίας του, το 31% έχουν γίνει αποδεκτές από τη διοίκηση, ενώ μόνο το 3% δεν έχουν υιοθετηθεί. Για τις υπόλοιπες δεν έχει ακόμη υπάρξει ανταπόκριση από τη διοίκηση. Τέλος, η έκθεση της Επιτροπής αναφέρει ότι ο αριθμός των αστέγων αυξήθηκε κατά 25% τη διετία 2009-2011. www.kathimerini.gr με πληροφορίες από AΜΠΕ