Η Τοπική Αυτοδιοίκηση ως εφαρμογή, όχι ως διακήρυξη

Δεν υπάρχει θεωρία για το ποια είναι και ποια θα πρέπει να είναι τα όρια της Αυτοδιοίκησης σε σχέση με το κεντρικό κράτος. Σε όποιο σημείο του κόσμου υπάρχει Αυτοδιοίκηση ανεπτυγμένη, υπάρχουν σχέσεις ανάμεσα στην Αυτοδιοίκηση και το κεντρικό κράτος. Οι σχέσεις αυτές είναι διαμορφωμένες ιστορικά, έχουν γεννηθεί μέσα από ένα συσχετισμό δυνάμεων που κατέληξε σε μια ισορροπία εξουσιών, διαφορετική κατά περίπτωση. Στην Ελλάδα αυτός ο συσχετισμός ήταν από την αρχή εντελώς εις βάρος της τοπικής εξουσίας. Το γιατί, μπορούμε να το αποδώσουμε σ' ένα βαθμό στο ότι σε όλη τη διαδρομή του σύγχρονου ελληνικού κράτους (εδώ και σχεδόν 200 χρόνια) οικοδομήθηκε ένα κράτος συγκεντρωτικό και με συγκεντρωτικές αντιλήψεις.

Οι αυτοδιοικητικές εκλογές του Μαΐου θα διεξαχθούν σε ένα κλίμα έντονης πολιτικής σύγκρουσης. Με μείωση 65% των θεσμοθετημένων κρατικών πόρων, μείωση 30% που θα φτάσει 50% του απασχολούμενου σ΄ αυτήν προσωπικού, η τοπική αυτοδιοίκηση είναι από τα μεγάλα θύματα της κρίσης. Τα μικροκομματικά συμφέροντα, ο νεποτισμός (οικογενειοκρατία), η εξυπηρέτηση φίλων είναι δομικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα της υφιστάμενης αυτοδιοικητικής πραγματικότητας που μπορεί και πρέπει να αλλάξει.

Οι τοπικές κοινωνίες αποτελούν το καταλληλότερο επίπεδο για να αποπειραθεί την υλοποίησή του πολιτικού σχεδίου η Αριστερά και οι ευρύτερες δημοκρατικές - προοδευτικές δυνάμεις. Η Αριστερά σε δήμους και περιφέρειες αναλαμβάνει την ιστορική ευθύνη που της αναλογεί, ακόμα και στα δύσκολα, όταν όλα καταρρέουν δείχνει ότι μπορεί να διοικήσει και να δώσει λύσεις ουσιαστικές και προς όφελος της κοινωνίας. Δεν υπάρχει καμία απολύτως δυνατότητα να υπάρξει σοβαρή Αυτοδιοίκηση στην Ελλάδα, αν δεν έχει πόρους. Τη δυνατότητα δηλαδή, να εφαρμόσει αυτά που λέει. Γι' αυτό η πιθανή νίκη στις αυτοδιοικητικές εκλογές είναι η αφετηρία και όχι ο τερματισμός μιας μαραθώνιας διαδρομής που στοχεύει στην ολοκληρωτική αναδιάρθρωση του τρόπου άσκησης εξουσίας, πολιτικής και κοινωνικής συμμετοχής στη χώρα μας.

Αριστερή πολιτική στην Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι πρώτα απ' όλα ένα διαφορετικό πλαίσιο αρχών και αξιών που μετουσιώνεται σε προγραμματικές θέσεις και κοστολογημένες εφαρμογές. Η αποκέντρωση, η συμμετοχή και αναλογική εκπροσώπηση των κοινωνικών υποομάδων, η διαφάνεια, η διαβούλευση, η στήριξη συνεργατικών εγχειρημάτων κοινωνικής οικονομίας και αυτοδιαχειριζόμενων χώρων είναι όχι μόνο μια άλλη νοοτροπία ιδεών και προτάσεων αλλά και μοχλός για την έξοδο από την κρίση που συντρίβει τη συνοχή και δοκιμάζει τα όρια της κοινωνίας.

Η Αριστερά πρέπει να μιλήσει και για το πώς θα βγούμε από την κρίση αλλά και για την επόμενη μέρα. Σε μια κοινωνία ισοπεδωμένη, όπως η ελληνική, το μοντέλο της επόμενης μέρας είναι καθοριστικό. Η Αριστερά πρέπει να εγγυηθεί ότι δεν θα ακολουθήσουμε τις διαδρομές του παρελθόντος που έφτασαν την Ελλάδα σε οικονομική χρεοκοπία αλλά και χρεοκοπία αξιακού και ηθικού προτύπου.

Είναι η κατάλληλη ώρα για να μιλήσουμε και να εφαρμόσουμε στο μετρό του εφικτού μοντέλα βιώσιμης ολοκληρωμένης τοπικής ανάπτυξης, με πλήρη σεβασμό και κατανόηση στα όρια της φέρουσας ικανότητας των περιοχών. Να μιλήσουμε για μια τοπική οικονομία που θα αξιοποιεί τα πλεονεκτήματα της εγγύτητας και της μικρής κλίμακας. Επιβάλλεται να οργανώσουμε ένα άλλο μοντέλο μετακίνησης για την καθημερινότητα του πολίτη με απόλυτη προώθηση των ΜΜΜ και ιδίως των μέσων σταθερής τροχιάς, με διευκόλυνση της κυκλοφορίας των πεζών, των ΑμεΑ, των ποδηλατών.

Να δώσουμε επιτέλους έμφαση στην αισθητική της πόλης με διάσωση των ελεύθερων χώρων, των ιστορικών κτηρίων και μνημείων. Με την επανάχρηση εγκαταλελειμμένων κτηρίων ώστε να μην εμφανίζονται νεκρές ζώνες - «νεκρές πόλεις» μέσα στις πόλεις. Με τη συντήρηση των υποδομών μπορούμε να αντιστρέψουμε γρήγορα και με ελάχιστο οικονομικό κόστος το σκηνικό παρακμής - εγκατάλειψης που πλημμυρίζει πολλές από τις συνοικίες των δήμων. Μπορούμε και πρέπει να επέμβουμε πέρα από το ανενεργό κτηριακό απόθεμα των πόλεων και στο ενεργό με καινοτόμες προτάσεις που έχουν εφαρμοστεί διεθνώς για την εξοικονόμηση ενέργειας και τη συμβολή των πόλεων για τη μείωση των ρύπων που συμβάλλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου αλλά και για να αντιμετωπίσουμε μεσομακροπρόθεσμα την ενεργειακή φτώχεια. Η επανεκκίνηση του κατασκευαστικού κλάδου μπορεί και πρέπει να προέλθει από έμφαση στη βιοκλιματική αρχιτεκτονική και όχι με επιστροφή στα καταστροφικά μοντέλα του παρελθόντος της διαρκούς επέκτασης των πολεοδομικών ιστών που στο τέλος καταβρόχθιζαν τον ίδιο τους τον εαυτό.

Έχει πολλαπλή σημασία το «να νικήσουμε» στις αυτοδιοικητικές εκλογές. Όχι για μας, όχι για να ικανοποιήσουμε κάποιον αυτάρεσκο εγωισμό ή κομματικό πατριωτισμό, αλλά για να μπορέσουμε να δώσουμε νόημα και περιεχόμενο σε θεσμούς και πολιτικές πρακτικές που θα είναι βασικοί μοχλοβραχίονες για την έξοδο από την κρίση, την παραγωγική ανασυγκρότηση, την ανάπτυξη και την κοινωνική προκοπή.

Μπαλάφας Γιώργος και Ζαχαριάδης Κώστας

Πηγή avgi.gr